Δευτέρα 30 Ιανουαρίου 2017

Μυθολογικό Εργαστήρι : 4η συνάντηση 2016-2017


Η πρώτη συνάντηση με τη νέα χρονιά του Παιδικού Μυθολογικού Εργαστηρίου της Βιβλιοθήκης Λιβαδειάς πραγματοποιήθηκε το Σάββατο 28 ιανουαρίου 2017. Τα παιδιά αψήφισαν το κρύο και ήρθαν στο προγραμματισμένο ραντεβού τους με χαμόγελο και ενθουσιασμό για να συνεχίσουμε το ταξίδι μας στον κόσμο της Ελληνικής Μυθολογίας και συγκεκριμένα νά ακολουθήσουμε τα χνάρια του  Ηρακλή. Επεξεργαστήκαμε τους πιο κάτω μύθους και τους συμβολισούς τους:
  • Τα όπλα του Ηρακλή 
  • Η Ήρα στέλνει μανία  στον  Ηρακλή και  σκοτώνει τα παιδιά του
  • 1ος άθλος: το λιοντάρι της Νεμέας
  • 2ος άθλος : Η Λερναία Ύδρα
     

Κυριακή 29 Ιανουαρίου 2017

Δεύτερος άθλος: η Λερναία Ύδρα (11)


 Στο Άργος, στο έλος της Λέρνης ζούσε, τα παλιά χρόνια, ένα τέρας, η Λερναία Ύδρα. Πατέρας της ήταν ο Τυφώνας και μητέρα της η Έχιδνα. Είχε εννέα φιδίσια κεφάλια γεμάτο δηλητήριο. Κάθε τόσο έβγαινε από την κρυψώνα της, ρήμαζε τα κοπάδια και σκορπούσε τον τρόμο στους ανθρώπους. Έδωσε εντολή ο Ευρυσθέας στον Ηρακλή να σκοτώσει το θηρίο. Ο Ηρακλής αφού πήρε το τόξο, τα βέλη, το ρόπαλό του και φόρεσε τη λεοντή του ξεκίνησε για να συναντήσει το θηρίο. Μέρες ολόκληρες περίμενε ο Ηρακλής το θηρίο αλλά αυτό δε φαινόταν πουθενά. Τότε ο Ηρακλής σκέφτηκε να βάλει φωτιά για να εξαναγκάσει το θηρίο να βγει από τη φωλιά του.
Μάζεψε ξύλα, άναψε φωτιά, ύστερα πήρε τα βέλη του από τη φαρέτρα που ήταν στολισμένα στην άκρη με ένα φτερό αετού, τα άναβε και τα έριχνε στις ξερές καλαμιές. Ο τόπος λαμπάδιασε. Ο βάλτος αναταράχτηκε. Το τέρας εμφανίστηκε αγριεμένο και όρμισε στον Ηρακλή. Εκείνος άρπαξε το σπαθί του κι άρχισε να κόβει τα κεφάλια. Ένα έκοβε δυο φύτρωναν. Ο Ηρακλής φώναξε τον Ιόλαο να φέρει αναμμένα ξύλα και τον διέταξε κάθε φορά που αυτός θα έκοβε ένα κεφάλι αυτός θα έκαιγε την πληγή. Το σχέδιο πέτυχε, η Ύδρα δεν έβγαζε πια κεφάλια. Και εκεί που κοντεύανε να ξεμπερδέψουν πετάχτηκε από το βάλτο ένας πελώριος κάβουρας, χύμηξε στον Ηρακλή και του έδωσε μια γερή δαγκωνιά. Ο Ηρακλής του έδωσε μια με το σπαθί του και του τρύπησε το κόκαλο. Πήρε η θεά Ήρα τον κάβουρα, γιατί αυτή τον είχε στείλει, και τον πέταξε στον ουρανό όπου έγινε ο αστερισμός του Καρκίνου.
Τώρα είχε μείνει το τελευταίο κεφάλι της Ύδρας, που έλεγαν πως ήταν αθάνατο. Με μια δυνατή σπαθιά ο Ηρακλής το έκοψε και το έθαψε κάτω από μια μεγάλη πέτρα. Πριν φύγει, έβγαλε τη χολή της Ύδρας και βούτηξε μέσα στο δηλητήριο τα βέλη του, τα οποία έγιναν θανατηφόρα. 
  

ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΟΥ ΜΥΘΟΥ

 Τα εννέα φαρμακερά κεφάλια της Ύδρας είναι οι εννιά ξεροπόταμοι, οι εννιά χείμαρροι, που ξεσπάνε, το χειμώνα, στον κάμπο της Λέρνης, ο οποίος είναι κλειστός γύρω γύρω από βουνά, με αποτέλεσμα τα νερά τους να κλίνονται και να μην μπορούν να ξεφύγουν στη θάλασσα και να σχηματίζουν λίμνη. Τα νερά αυτά με την ορμή που έχουν παρασύρουν και καταστρέφουν ότι βρεθεί μπροστά τους. Πνίγουν ανθρώπους, ζώα, καταστρέφουν σπίτια και σπαρτά. Μέσα στη λίμνη τα ψοφίμια, που 'χαν παρασυρθεί το χειμώνα απ' τους χείμαρρους, το καλοκαίρι σαπίζουν και η βρόμα τους δηλητηριάζει όλη την περιοχή σκορπώντας την ασθένεια της ελονοσίας αλλά και το θάνατο σε ανθρώπους και ζώα

Πρώτος άθλος: το Λιοντάρι της Νεμέας (10)



Στη Νεμέα, που βρίσκεται στην Πελοπόννησο, και συγκεκριμένα στο νομό Κορινθίας, υπήρχε ένα φοβερό και τρομερό λιοντάρι που σύμφωνα με το μύθο, σκότωνε ανθρώπους, κατάστρεφε τα σπαρτά και τις περιουσίες των ανθρώπων.Πατέρας του ήταν ο Τυφώνας και μητέρα του η Έχιδνα Κανένας δεν είχε καταφέρει να το σκοτώσει. Έτσι έστειλε ο Ευρυσθέας τον Ηρακλή για να το σκοτώσει. Μέρες ολόκληρες έψαχνε ο Ηρακλής να βρει το λιοντάρι σε βουνά, δάση και χαράδρες, αλλά το λιοντάρι πουθενά. Επιτέλους ένα πρωί στάθηκε τυχερός και βρήκε τα ίχνη του πάνω στο χώμα και τα ακολούθησε μέχρι που έφτασε σε μια πηγή. Αμέσως πήρε τα βέλη του και του έριξε το πρώτο, το λιοντάρι ατάραχο, δεν ένιωσε τίποτα. Ρίχνει και δεύτερο βέλος, που το βρίσκει στο στήθος. τίποτα και αυτή τη φορά, το βέλος πέφτει σπασμένο στη γη... Εκείνη τη στιγμή το λιοντάρι σηκώνει το κεφάλι του και αντικρίζει τον Ηρακλή. Τα μάτια του αγρίεψαν, οι τρίχες του σηκώθηκαν και με ένα πήδημα βρέθηκε κοντά του. Ο Ηρακλής πέταξε το τόξο του στη γη και άρπαξε το ρόπαλό του και το κατέβασε στο κεφάλι του με δύναμη. Το ζώο ζαλίστηκε και τότε ο Ηρακλής το άρπαξε και το έριξε κάτω στο χώμα. Ύστερα έσφιξε τα χέρια του γύρω από το λαιμό του και τον τσάκισε. Το λιοντάρι σπαρτάρισε για λίγο και έμεινε ακίνητο. Ο μύθος λέει ότι μετά έγδαρε το λιοντάρι, πήρε το δέρμα του και αφού το στέγνωσε το φόρεσε και έβαλε τη λιονταροκεφαλή στο κεφάλι του. Πανύψηλος και γεροδεμένος καθώς ήταν προκαλούσε το φόβο σε όποιον τον έβλεπε. Μόλις τον είδε ο Ευρυσθέας κόντεψε να πάθει συγκοπή από την τρομάρα του. Άλλος μύθος λέει ότι το δέρμα του λιονταριού που φορούσε ήταν από το λιοντάρι του Κιθαιρώνα, που είχε σκοτώσει πριν πάει στον Ευρυσθέα.

ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΟΥ ΜΥΘΟΥ

 Ο κάμπος της Νεμέας ήταν και είναι μια στενή κοιλάδα ανάμεσα σε τρία βουνά, τον Τρικάναρο, τον Απέσα και τον Τρητό. Ο χείμαρρος της Νεμέας, που χύνεται στον Κορινθιακό κόλπο μοιάζει με φίδι που σέρνεται στα στενά των Δερβενακίων. Εκεί στα παλιά χρόνια ήταν μια πόλη η "Κλεωναί", ακόμη και σήμερα σώζονται κυκλώπεια τείχη.


Αυτός ο χείμαρρος το χειμώνα γινόταν ορμητικός και μαζί με το νερό κουβαλούσε πέτρες, λάσπη, δέντρα και ό,τι άλλο έβρισκε στην πορεία του και έπνιγε ζώα, ανθρώπους και καλλιέργειες, καταστρέφοντας κόπους των κατοίκων και ρημάζοντας ό,τι έφτιαχναν, γι' αυτούς και τα ζώα τους. Το καλοκαίρι ήταν στεγνός και δε βοηθούσε καθόλου τους ανθρώπους στο πότισμα των καλλιεργειών τους αλλά και των κοπαδιών τους. Πήγε λοιπόν ο Ηρακλής εκεί και με τα υδραυλικά έργα που έκανε απάλλαξε τους κατοίκους από το "ορμητικό λιοντάρι" που δεν ήταν τίποτε άλλο από τον ορμητικό χείμαρρο της Νεμέας.

Τα όπλα του Ηρακλή (9)



Ο Ηρακλής έχοντας πάρει το χρησμό από τους Δελφούς, μετά το φονικό της οικογένειάς του από τον ίδιο, θέτει τον εαυτό του στην υπηρεσία του Ευρυσθέα και θα κάνει τους άθλους που αυτός θα του ορίσει. Ήξερε ότι το έργο του  ήταν δύσκολο και επικίνδυνο. Όμως δεν ήταν μόνος του στην προσπάθειά του. Πάντα η Αθηνά θα του συμπαραστέκεται, αλλά και  άλλοι θεοί θέλησαν να τον ενισχύσουν και γι' αυτό του πρόσφεραν τα θεϊκά τους δώρα. Ο Απόλλωνας του χάρισε ένα  τόξο και μια φαρέτρα με βέλη. Ο Ερμής του δώρισε ένα  κοφτερό ξίφος. Ο Ήφαιστος ένα χρυσό θώρακα για να τον προστατεύει, ο Ποσειδώνας γρήγορα άλογα και η Αθηνά ένα πέπλο.

Όλα τα δώρα φυσικά είχαν τη βαθύτερη συμβολική του σημασία. Ήταν ιδιότητες με τις οποίες προικίστηκε ο Ηρακλής ώστε να ανταπεξέλθει στο δύσκολο έργο του.  

Αλλά και ο Ηρακλής εξασφάλισε για τον εαυτό του οπλισμό. Έκοψε ένα κλαδί αγριελιάς, το καθάρισε από τα φύλλα του και το μετέτρεψε σε ρόπαλο. Και όταν αργότερα σκότωσε το λιοντάρι της Νεμέας χρησιμοποίησε το δέρμα του για ένδυμα και πανοπλία. Έτσι είναι πανέτοιμος να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις που τον περιμένουν.  



Το τόξο και τα βέλη που χάρισε ο Απόλλωνας στον Ηρακλή θα τον βοηθήσουν να θέτει υψηλούς στόχους, στόχους του φωτός, εφόσον ο θεός Απόλλωνας είναι θεός του φωτός. Ο Απόλλων ταυτίζεται με το φως. Πράγματι τίποτα δεν μπορεί να επιτευχθεί αν δεν υπάρχει εκ των προτέρων ένας ξεκάθαρος στόχος. Έτσι για τον Ηρακλή , αλλά και για τον καθένα μας πρέπει να υπάρχουν προκαθορισμένοι – ξεκάθαροι - στόχοι για να πετύχει το σκοπό του. Πού θέλω να πάω; Τι θέλω να πετύχω; Είναι αναγκαίο να έχουν απαντηθεί αυτά τα ερωτήματα πριν ξεκινήσουμε το ταξίδι για την επίτευξη του σκοπού μας.

Ξεκινώντας έτσι έχουμε ξεκαθαρίσει μέσα μας τι θέλουμε και που θέλουμε να φτάσουμε, μπορούμε να καταβάλουμε κάθε προσπάθεια για να διώξουμε τα όποια εμπόδια θα συναντήσουμε για να φτάσουμε στο σκοπό μας.

 Το ξίφος που του δίνει ο Ερμής είναι ένα εργαλείο που διαχωρίζει. Αυτή είναι η λειτουργία του. Τη διάκριση την οποία πρέπει να κάνει ο Ηρακλής αλλά και εμείς, ανάμεσα στο αληθές και στο ψεύτικο. Αληθές είναι μόνο το αγαθό.

Ο θώρακας που του προσφέρει ο Ήφαιστος είναι ένα προστατευτικό ένδυμα και φοριέται στη περιοχή του στήθους, εκεί όπου βρίσκεται η έδρα της καρδιάς, αντιπροσωπεύει τη θωράκιση και την προστασία των θετικών συναισθημάτων. Μέσα στην καρδιά γενιούνται οι εμπνεύσεις που πηγάζουν από αγάπη.

Η Αθηνά προσφέρει κι αυτή ένα δώρο στον Ηρακλή, το οποίο δεν είναι όπλο, αλλά ένδυμα που φοριέται εξωτερικά. Ο χιτώνας υποδηλώνει την εξωτερίκευση της φρόνησης από τον Ηρακλή, της σοφίας και ευστροφίας σε έργα και λόγια.

Τα γρήγορα άλογα που πρόσφερε ο Ποσειδώνας στον Ηρακλή συμβολίζουν τη γρήγορη σκέψη, ιδίως εκείνη που κυριαρχεί επί των συναισθημάτων του όπως ο θεός της θάλασσας κυριαρχεί επί των υδάτων. Και ο Ηρακλής κυριαρχεί στη θάλασσα των συναισθημάτων με τα ιδανικά. Αυτά είναι εκείνα που μπορούν να μας κρατήσουν και να μη βουλιάξουμε στην απόγνωση, στη θλίψη, στην ντροπή. Έχουν την ικανότητα να μας ανυψώνουν πάνω από τους φόβους μας και να πετύχουμε τους στόχους μας.

Το ρόπαλο του Ηρακλή είναι ένα όπλο που το φτιάχνει μόνος του, είναι κλαδί αγριελιάς, που το κόβει στο δάσος της Νεμέας. Προτιμάει τις περισσότερες φορές να χρησιμοποιεί αυτό παρά τα πιο εξελιγμένα όπλα των θεών. Αυτό συμβολίζει ότι ο Ηρακλής θέλει να στηρίζεται στις δικές του δυνάμεις έστω και αν είναι κατώτερες αλλά γνωρίζει ότι πρέπει να δουλέψει πολύ ακόμα για να γίνει καλύτερος.

Η λεοντή που φορά ο Ηρακλής, το τομάρι από το λέοντα της Νεμέας, που είναι αδιαπέραστο από πέτρες, ξύλο και σίδερο υποδηλώνει ότι με τα δικά του όπλα τίθεται στην υπηρεσία της ανθρωπότητας καθαρίζοντας τη γη από θηρία και τέρατα.








Το μίσος της Ήρας για τον Ηρακλή και ο Θάνατος των παιδιών του (8)


Θεσπιές
Ο Ηρακλής ζούσε στη Θήβα ήσυχα με τη Μεγάρα και τα οχτώ ή όπως λένε άλλοι πέντε παιδιά τους, και τα ονόματά τους είναι: Αντίμαχος, Κλύμενος, Γλήνος, Θηρίμαχος και Κρεοντιάδης. Όμως η Ήρα, με το ακοίμητο μίσος εναντίον του Ηρακλή, θέλησε να του χαλάσει αυτή την ησυχία. Του έστειλε μια μανία για φόνο και καταστροφή. Σε μια στιγμή που κυριεύτηκε από μανία θεώρησε τη γυναίκα του και τα παιδιά τους εχθρούς, και με το τόξο τους σκότωσε καθώς και τα παιδιά του Ιφικλή. Σώθηκε ο μεγαλύτερος γιος του Ιφικλή, ο Ιόλαος, γιατί κατάφερε ο πατέρας του να τον απομακρύνει. Ακόμη απείλησε να σκοτώσει τον Αμφιτρύωνα, αλλά εκείνη τη στιγμή τον σταμάτησε η θεά Αθηνά ρίχνοντάς του μια πέτρα στο στήθος. Η πέτρα αυτή ονομάστηκε  «λίθος σωφρινιστήρ», που τον έριξε σε βαθύ ύπνο, παρόμοιο με θάνατο. Όταν ξύπνησε η μανία του τού είχε περάσει. Σαν φονιάς που ήταν έπρεπε να φύγει από την πόλη και να πάει αλλού για να εξαγνιστεί. Πρώτα πήγε στον ανεπίσημο πεθερό του, τον Θέσπιο, αφού τον καθάρισε από μίασμα του φόνου των δικών του, πήρε το δρόμο για το μαντείο των Δελφών.
Στο μαντείο πήγε για να ρωτήσει που πρέπει να αναζητήσει καινούρια κατοικία. Το μαντείο του είπε να πάει στην Τίρυνθα, στη γη των πατέρων του, και να υπηρετήσει πιστά για 12 χρόνια τον Ευρυσθέα, που βασίλευε στις Μυκήνες, την Τίρυνθα και το Άργος και να κάνει τους δώδεκα άθλους που του αναθέσει εκείνος. Όταν κάνει όλα αυτά θα αποκτήσει την αθανασία και θα ανεβεί στον Όλυμπο μαζί με τους αθανάτους. 
βασιλιάς Ευρυσθέας
Λέγεται ότι τότε για πρώτη φορά η Πυθία του έδωσε το όνομα Ηρακλής, γιατί θα αποκτούσε ατέλειωτη δόξα (κλέος) με το να δίνει ωφέλεια (ήρα) στους ανθρώπους μέχρι τότε ονομαζόταν Αλκείδης.
Όσο δύσκολοι και αν του φανούν οι άθλοι στο τέλος θα του προσφέρουν το δώρο της αθανασίας και θα γίνει η αιτία να ανέβει στον Όλυμπο μαζί με τους άλλους αθανάτους. 


Ερμηνεία

Ο Ηρακλής ήταν δυνατός όχι σώφρων. Του έχει δοθεί ένα πλεονέκτημα που απαιτεί μεγάλη σοφία και ωριμότητα για την ορθή διαχείρισή του: είχε τεράστια δύναμη, την οποία όμως δεν είχε τη φρόνηση να χρησιμοποιήσει. Τα πρώτα χρόνια της ζωής του,  ξεσπά ανεξέλεγκτη και καταλήγει στον φόνο του δασκάλου του, Λίνου, και στην ωμότητα εναντίον των Μινύων. Είναι ακόμα ανώριμος, γι’ αυτό θα διαπράξει μεγάλα λάθη, θα καταφέρει σταδιακά , βήμα βήμα, άθλο με άθλο, να νικήσει τις ορμητικές δυνάμεις και τα πάθη του, τα θηρία και τα λιοντάρια, και να δρέψει ύστερα από πολύ κόπο τους χρυσούς καρπούς των Εσπερίδων.

Ερώτηση :

Συμβαίνει κάτι ανάλογο στην κοινωνία ή σε προσωπικό επίπεδο.

  •      Σε κοινωνικό επίπεδο η άσοφη χρήση των γνώσεων και των κατακτήσεων μας δημιουργεί πολλούς κινδύνους π.χ. η χρήση της  πυρηνικής ενέργειας για στρατιωτικούς σκοπούς   ενώ σκοπό είχε την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας κ.ά.
  •          Σε προσωπικό επίπεδο, συμβαίνει το ίδιο κάθε φορά που έρχεται στα χέρια μας κάποιας μορφής ισχυρή δύναμη. Μπορεί να είναι χρήματα, η επαγγελματική μας θέση, γνώσεις, δόξα, δυνατότητα να επηρεάσουμε κάποιους. Μπορεί να είναι ένα σοβαρό μυστικό που μαθαίνουμε, μια κρίσιμη πληροφορία στην οποία έχουμε πρόσβαση κ.ά.  Όλες αυτές οι καταστάσεις μας δίνουν δύναμη και εξουσία που μπορούν να χρησιμοποιηθούν είτε για προσωπικούς σκοπούς είτε προς όφελος των άλλων. 
  •  Και τώρα βέβαια γενάτε το ερώτημα πως θα χρησιμοποιήσεις τις ικανότητές σου και τις δυνάμεις σου για το καλό του συνόλου ή για τον εαυτό σου εις βάρος των άλλων;  

Ο Σωφρονιστήρ λίθος:  είναι η πέτρα που τον κτυπά στο στήθος και τον ακινητοποιεί, μοιάζει σαν νεκρός. Όταν ξυπνάει  ανασταίνεται και  έχει πλήρη γνώση των πράξεών του. Είναι η στιγμή του απολογισμού των πράξεων του που θα τον οδηγήσει σε μια άλλη ζωή. Ο Ηρακλής θα γίνει σώφρων, δηλαδή θα έχει σώας τας φρένας, θα έχει φρένο, εγκράτεια και μέτρο υποτάσσοντας τα πάθη του.