Τρίτος άθλος: ο Ερυμάνθιος Κάπρος (12)

Ο Ερύμανθος είναι ένα βουνό στο νομό Αρκαδίας, στα σύνορα με την Αχαΐα και την Ηλία. Εκεί είχε το χοροστάσι της η θεά Άρτεμης. Εκεί στάλθηκε και ο Ηρακλής, με εντολή του Ευρυσθέα, για να εκτελέσει τον τέταρτο άθλο του. Η Θεά Άρτεμις είχε χαρίσει στον Ερύμανθο ένα τεράστιο αγριόχοιρο. Αυτός από

Περιοχή Λασιώνος

εκεί εξορμούσε σε ολόκληρη την περιοχή της Ψωφίδας και του Λασιώνα στην Πελοπόννησο, όπου τρομοκρατούσε και κατέστρεφε τα σπαρτά των χωρικών, ενώ με τους χαυλιόδοντές του ξέσκιζε όποιο ζώο έβρισκε μπροστά του. Αυτό το ζώο ενοχλούσε και τους Κενταύρους, οι οποίοι δεν μπορούσαν να το αντιμετωπίσουν όταν κατέβαινε στο δάσος της Φολόης για τροφή και νερό.

Ο Ηρακλής είχε εντολή να φέρει τον κάπρο ζωντανό στο Άργος. Δύσκολο το έργο του γι' αυτό πριν πάει να συναντήσει τον κάπρο πέρασε από το φίλο τον Κένταυρο, το Φόλο, για να πάρει πληροφορίες για το ζώο.Εκείνος τον προσκάλεσε να φάνε μαζί και όταν ο Ηρακλής του ζήτησε να πιει καρσί, ο Φόλος του απεκάλυψε πως αυτός και οι άλλοι Κένταυροι είχαν φυλαγμένο σε ένα πιθάρι μέσα στη γη οίνο που τους είχε χαρίσει ο ίδιος ο Διόνυσος τέσσερις γενιές πριν, με την εντολή να το ανοίξουν μόνο όταν θα ερχόταν ο Ηρακλής και θα ήταν όλοι οι Κένταυροι παρόντες. «Όμως», είπε ο Φόλος, «δεν μπορώ να ανοίξω το πιθάρι τώρα , επειδή οι υπόλοιποι Κένταυροι λείπουν». Κυριευμένος από λαχτάρα ο Ηρακλής να δοκιμάσει το θεϊκό κρασί, επέμενε και παρότρυνε το φίλο του, το Φόλο, να ανοίξει το πιθάρι, μέχρι που στο τέλος τον έπεισε.  Το άνοιξαν και άρχισαν να πίνουν οι δυο τους. Αλλά η μυρωδιά του κρασιού ταξίδεψε και έφτασε ως τους Κενταύρους, που, θυμωμένοι, επέστρεψαν  με άγριες διαθέσεις κι άρχισαν καυγά. Ο Ηρακλής απώθησε πρώτα τον Κένταυρο Άγχιο και τον Άγριο και στη συνέχεια, κατά τη συμπλοκή, σκότωσε αρκετούς άλλους. Κατά λάθος, όμως, ένας βέλος του χτύπησε στο γόνατο τον σοφό, καλό Χείρωνα, που είχε υπάρξει και δάσκαλος του. Το βέλος αυτό ήταν δηλητηριώδες, καθώς το είχε βουτήξει στη χολή της Λερναίας Ύδρας.

Ο Χείρων άρχισε ν υποφέρει φρικτά, αλλά δεν μπορούσε να ελπίζει σε λύτρωση από το μαρτύριό του, ούτε με τον θάνατό του, εφ’ όσον ήταν

 ανοίγουν το κρασί 

αθάνατος. Όταν έμαθε ο Προμηθέας τη δύσκολη  κατάσταση του Χείρωνα ζήτησε από το Δία να ανταλλάξει την αθανασία του Χείρωνα με τη δική του θνητότητα, κι έτσι ο Χείρωνας πέθανες και γλύτωσε από το μαρτύριό του.  

Αλά και ο φίλος του Ηρακλή, ο Φόλος,  κι αυτός πέθανε όταν, θέλοντας να περιεργαστεί τα δηλητηριώδη βέλη του Ηρακλή τρυπήθηκε κατά λάθος από αυτά.Έτσι ο Ηρακλής έχασε δυο καλούς φίλους.

Περίλυπος και μετανιωμένος, συνέχισε τον δρόμο του  μέχρι που έφτασε εκεί στη φωλιά του άγριου κάπρου. Βάλθηκε να του φωνάζει δυνατά για να τον τρομάξει και να τον αναγκάσει να βγει. Δεν πέρασε πολύ ώρα και ο κάπρος ξεπετάχτηκε. Αμέσως ο Ηρακλής τον πήρε στο κυνήγι και το οδήγησε      στο φαράγγι της Φολόης, που το είχε φράξει με δίχτυ και αφού το πλησίασε κρυφά και από τα πλάγια, για να μην τον ξεσκίσει με τους χαυλιόδοντές του, το έπιασε και το έδεσε. Πήρε τον κάπρο στους ώμους και τον πήγε στον Ευρυσθέα. Μόλις τον είδε ο Ευρυσθέας από το φόβο του κρύφτηκε σε ένα μεγάλο πιθάρι Ηρακλής σαν ανάθημα έστειλε τα δόντια του κάπρου στο Ναό του Απόλλωνα στην Κύμη.

ΕΡΜΗΝΕΙΕΣ ΤΟΥ ΜΥΘΟΥ

1.    Ο Ερυμάνθιος κάπρος είναι ο ορμητικός ποταμός Ερύμανθος που, όταν κατεβάζει και ξεχειλίζει προκαλεί μεγάλες πλημμύρες και καταστροφές στον κάμπο της Ψωφίδας πριν χυθεί στον Αλφειό ποταμό. Αυτός ο χείμαρρος ορμούσε σαν κάπρος στον κάμπο και κατέστρεφε τα πάντα. Ο Ηρακλής φτιάχνοντας υδραυλικά έργα τον έκανε χρήσιμο και αρδεύσιμο. Ακόμη και σήμερα, όταν φυσάει θύελλα το χειμώνα στην περιοχή, οι κάτοικοι λένε ότι "μουγκρίζει ο κάπρος».

Στη θέση των σημερινών Τριποτάμων, στα σύνορα Αχαίας και Ηλείας, θα συναντήσουμε τα λίγα διασωζόμενα λείψανα (όπως τμήματα του αρχαίου πελασγικού τείχους της ακρόπολης) της αρχαίας πελασγικής πόλης Ψωφίδας, η οποία ιδρύθηκε από τον Ερύμανθο.

2.               Τα γεγονότα που προηγούνται πριν τη σύλληψη του ταύρου από τον Ηρακλή  μας μιλούν για την έλλειψη της εγκράτειας, που προκειμένου να ικανοποιήσει τη λαχτάρα του για το εκλεχτό κρασί, παρασύρει το φίλο του να παραβιάσει τη δέσμευση που είχαν όλα τα μέλη της φυλής του με ολέθριες συνέπειες για τους φίλους του, τους οποίους και χάνει.  Ο μύθος θέλει να μας πει ότι, η έλλειψη εγκράτειας και η ικανοποίηση  προσωπικών αναγκών που ξεφεύγουν του μέτρου προκαλούν καταστροφές.