Αγριώνια, γιορτή προς τιμήν του Διονύσου

Τα Αγριώνια ήταν μια νυχτερινή γιορτή που γινόταν στον Oρχομενό της Bοιωτίας και αλλού προς τιμή του Διονύσου. Η γιορτή γινόταν το μήνα Αγριώνιο (Σεπτέμβριος - Οκτώβριος) και διαρκούσε τέσσερις νύχτες.

Κατά τη διάρκεια της γιορτής υπήρχε αρχικά η συνήθεια ο ιερέας να καταδιώκει και να φονεύει κατά τη νύχτα μια γυναίκα της οικογένειας των Μινυών, εξ' αιτίας του ότι οι θυγατέρες του Μινύου, βασιλιά του Oρχομενού, η Λευκίππη, η Αλκιθόη και η Αρσίππη (ή Αριστίππη ή Αρσινόη) περιφρόνησαν τις τελετές προς τιμή του θεού, αρνούμενες να πάρουν μέρος στη γιορτή κι έμειναν στο σπίτι τους γνέθοντας και υφαίνοντας. Τότε παρουσιάστηκε ο Διόνυσος μπροστά τους μεταμορφωμένος σε μικρό κορίτσι, λιοντάρι, ταύρο και πάνθηρα. Οι συνεχείς μεταμορφώσεις καθώς και η άγρια μουσική που έπαιζε ο αόρατος θίασος του Θεού οδήγησαν τις Μινυάδες σε παραφροσύνη. Έβλεπαν να περιβάλλονται από κισσούς και αμπέλια και από τη στέγη του σπιτιού τους να ρέει κρασί και γάλα. Πάνω στην τρέλα του έφαγαν τον Ίπασσο, το μικρό γιο της Λευκίππης, τον οποίον νόμισαν για ελάφι και στη συνέχεια τριγυρνούσαν στα βουνά σαν αγρίμια. Οι κόρες του Μινύου για τιμωρία μεταμορφώθηκαν σε νυχτερίδες ή πτηνά.

Κατά τη διάρκεια της γιορτής γυναίκες μυημένες στα μυστήρια του Διονύσου, συγκεντρώνονταν τις νύχτες στον ιερό χώρο του θεού έκαναν θυσίες, κι ύστερα ξεχύνονταν και καλούσαν το θεό να παρουσιαστεί. Τον αναζητούσαν επί τρία μερόνυχτα στα δάση και στα βουνά. Στο τέλος της τρίτης ημέρας ο ιερέας του Διονύσου ανακοίνωνε ότι ο θεός είχε πάει για ξεκούραση στο άντρο των Μουσών. Τότε τελείωνε η αναζήτηση κι οι γυναίκες επέστρεφαν στα σπίτια τους. Εκεί έκαναν συμπόσιο κι οι νεότερες προσπαθούσαν να λύσουν τους γρίφους και τα αινίγματα που έλεγαν οι ηλικιωμένες.